Dawno temu, gdy polskimi ziemiami rządził król Krak, w Krakowie pojawił się smok. Była to ogromna bestia o zielonej skórze i paszczy wypełnionej ostrymi jak brzytwa zębami. Smok zadomowił się w jamie i zażądał od mieszkańców składania mu danin w postaci pysznej baraniny… a resztę już znacie, bo tę legendę każdy chyba kiedyś słyszał.

Wzgórze Wawelskie wraz z Zamkiem Królewskim, a także Smoczą Jamą, jest wielką atrakcją turystyczną nie tylko
w skali naszego kraju, ale również Europy. Jednak większość turystów nie zdaje sobie sprawy z tego, że oprócz walorów kulturalno – historycznych, wzgórze Wawelskie posiada dodatkowo interesujące walory geologiczne.

Pierwszą wzmiankę o Smoczej Jamie można już znaleźć w Kronice Wincentego Kadłubka pochodzącej z przełomu XII
i XIII wieku. Na kartach Kroniki zamieszczony został tekst legendy o smoku wawelskim, którą zna każde dziecko. Od XVII wieku przed jaskinią od strony Wisły oraz w jej wnętrzu działała karczma. W XIX wieku jaskinia została spenetrowana przez historyków, archeologów oraz geologów. Smocza Jama została wówczas odgruzowana i udostępniona dla zwiedzających. Pod koniec XIX wieku rozebrano część schodów i jaskinia przestała być dostępna. Ponownie udostępniono ją w 1918 roku od strony baszty, służącej niegdyś jako fragment systemu wodociągów. Wtedy też zainstalowano oświetlenie elektryczne. W roku 1966 interdyscyplinarny zespół pracowników AGH pod kierownictwem prof. Zbigniewa Strzeleckiego rozpoczął kompleksowe badania jaskini. Podczas sporządzania dokumentacji naukowej podjęto prace mające na celu zabezpieczenie niszczejącej i grożącej zawaleniem jaskini, podczas których w 1974 roku, przebito tunel do próżni zlokalizowanej metodami geofizycznymi. W kolejnych latach przeprowadzono wyprawy grotołazów w celu penetracji i lepszego poznania niedostępnych części Smoczej Jamy.

Jaskinia Smocza Jama wraz ze Wzgórzem Wawelskim posiada wiele walorów geoturystycznych. Na ich przykładzie można przybliżyć turystom jakie procesy i zjawiska geologiczne doprowadziły do powstania takich form morfologicznych. Ciekawostką może okazać się proces powstawania skał takich jak wapienie, powstawanie uskoków, budowa geologiczna obszaru krakowskiego, mechanizm procesów krasowych, a także form, które w ich efekcie powstają (np. kotły wirowe). Zrąb Wzgórza Wawelskiego stanowi też dobry przykład, wyjaśniający charakter wód artezyjskich i ich wpływ na genezę jaskini.

Dziękujemy serdecznie Szewczykowi Dratewce za ocalenie Miasta Królów przed widmem głodu, ale także Smokowi za to, że zadomowił się właśnie u nas przyciągając swą sławą rzesze turystów z całego świata.

Autor: Magdalena Neisser