Najintensywniejszy rozwój ruchu taternictwa jaskiniowego przypada na lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte. W tym okresie odkryto wiele nowych jaskiń, a także prowadzono wzmożoną eksplorację jaskiń już znanych, dzięki czemu poznano kilometry nowych korytarzy. O intensywności tej penetracji może świadczyć fakt, że do połowy lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku znanych było w Tatrach 100 jaskiń o łącznej długości 14 km. W chwili obecnej jest znanych około 650 jaskiń tatrzańskich, o łącznej długości korytarzy 103 km (Siarzewski 1996).

Ogólne dane o wielkości penetracji udostępnionych dla taternictwa jaskiń w Tatrach Zachodnich

   Ogółem w latach 1978-98 jaskinie tatrzańskie udostępnione dla taternictwa odwiedziło 33 884 osób. Narzucony przepisami limit wszystkich osobo/wejść do jaskiń wynosił 83 001. Zatem możliwość odwiedzenia jaskiń udostępnionych dla taterników jaskiniowych została przez nich wykorzystana w 41%. Średnio rocznie jaskinię odwiedziło około 2118 grotołazów (wyłączając okres bez danych). 

   Oficjalne dane wskazują na to, że ustalony przez TPN limit osobo/wejść nie został w pełni wykorzystany. Należy jednak zauważyć, iż stopień jego wykorzystania różni się znacznie w przypadku konkretnych jaskiń.

  Warto także zwrócić uwagę, że jaskiniowy ruch taternicki stanowi niewielką część ogólnego ruchu turystycznego. Każdego roku Tatry odwiedza około 2,5 miliona turystów ( w roku 1998- 6 mln.). Corocznie udostępnione jaskinie penetruje około 2000 taternków, stanowi to więc niewielką część ogólnego ruchu turystycznego.

  Badając temat taternictwa jaskiniowego pominięto ruch turystyczny w jaskiniach udostępnionych dla masowego ruchu turystycznego. W Tatrach Zachodnich jest takich jaskiń sześć: Mylna, Ogłazkowa, Raptawicka, Smocza Jama, Mroźna, Dziura. Każdego roku odwiedza je ponad 100 000 osób. Stanowi to 4 % całego ruchu turystycznego w Tatrach. Jest to więc ilość znaczna. Aktywność turystów na terenie Tatr ciągle rośnie, natomiast pojemność turystyczna tego regionu jest ograniczona. 

  Po roku 1987 zauważalna jest tendencja spadkowa intensywności aktywności sportowej w jaskiniach. Tendencja ta została na krótko przerwana w 1994 roku, kiedy to jaskinie TPN odwiedziło 2620 osób. Natomiast dwa lata później wydano najniższą od piętnastu lat liczbę zezwoleń (1713). Prawdopodobną przyczyną niskiej frekwencji w jaskiniach tatrzańskich w ostatnich latach jest wzmożona działalność klubów zagranicą. Wobec faktu, iż bardziej atrakcyjne tereny krasowe stały się łatwo dostępne, polscy grotołazi traktują obszar Tatr jako teren szkoleniowy. 

  Jednak niezależnie od zmian ilości wydawanych zezwoleń, ich limity od roku 1982 utrzymywały się na zbliżonym poziomie (około 4200 rocznie). 

Liczba zezwoleń wydanych taternikom jaskiniowym w latach 1978-98 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych TPN

  Analiza ruchu jaskiniowego w ostatnich piętnastu latach zostanie przeprowadzona na podstawie danych uzyskanych w Tatrzańskim Parku Narodowym. Jedynym miarodajnym źródłem danych, którymi dysponuje TPN są zezwolenia wydawane grotołazom. Jednak są one niekompletne, gdyż brakuje danych za lata: 1983, 1990, 1991,1992,1993. Z kolei informacje pochodzące bezpośrednio od klubów zrzeszających grotołazów nie są miarodajne, ponieważ większość klubów zaniechała ewidencjonowania wyjść do jaskiń na początku lat dziewięćdziesiątych.

  Z wyżej wymienionego powodu analiza obejmuje w szczególności lata 1984-88 i 1994-98. Następnie w celu uwidocznienia zmian w rozmiarach penetracji jaskiń tatrzańskich w ostatnich dekadach wyniki badań dotyczące lat 90-tych zostaną porównane z analogicznymi danymi z lat 80- tych.
 

Wielkość penetracji jaskiń udostępnionych dla działalności sportowej w latach 1984-88 i 1994-98 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych TPN

   Najbardziej uczęszczanymi jaskiniami w badanym okresie były* : Czarna (1590, 1548), Wielka Litworowa (1476, 590), Pod Wantą (1083, 587), Bandzioch Kominiarski (974, 783), Ptasia Studnia (1222, 518), Zimna (1456,1322). Jak łatwo zauważyć liczba osobo/wejść przekroczyła w nich 1000, a dwie jaskinie zbliżyły się do poziomu 1500. Odnotowano dziewięć jaskini, do których weszło powyżej 500 grotołazów. Oprócz wyżej wymienionych są to: Kasprowa Niżnia (603, 409), Lodowa Litworowa (553, 100), Marmurowa (693, 542).

   W trzech spośród tych jaskiń, tj.: Czarnej, Bandziochu Kominiarskim i Zimnej, frekwencja kształtuje się na podobnym poziomie. W innych obiektach widać wyraźne dysproporcje np. w Lodowej Litworowej, Pod Wantą i w Ptasiej Studni nastąpił w latach dziewięćdziesiątych znaczący spadek (około 50%) wejść. Natomiast w tym okresie większym zainteresowaniem zaczęły cieszyć się jaskinie: Wielka Śnieżna, Miętusia Wyżnia i Miętusia. 
 

Procentowe wykorzystanie zezwoleń w poszczególnych obiektach  w latach 1984-88 i 1994-98. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych TPN

  Jaskinie, w których koncentruje się ruch taternicki (Wielka Śnieżna, Miętusia, Bandzioch Kominiarski, Czarna, Zimna) są najdłuższymi obiektami i stanowią w sumie ponad 50% ogólnej długości jaskiń tatrzańskich. Dlatego są tak atrakcyjne dla sportowej działalności grotołazów.

   Jaskinie znajdujące się na liście obiektów udostępnionych posiadają różne limity osobo/wejść. Stopień wykorzystania zezwoleń nie świadczy o faktycznej penetracji jaskini, gdyż stuprocentowe wykorzystanie zezwoleń z wysokim limitem nie jest równoznaczne z maksymalnym wykorzystaniem limitu niskiego. Wobec tego, na uwagę zasługuje fakt, że 100% frekwencja, która w latach 1984 – 88 wystąpiła w pięciu jaskiniach: Kasprowej Niżniej, Nad Dachem, Pod Dachem, Spiących Rycerzy, Wielkiej Śnieżnej, przy limitach wynoszących odpowiednio: 120, 30, 30, 60, 60 (osób rocznie) nie jest w pełni porównywalna. Natomiast w latach 90 – tych w stu procentach wykorzystano tylko Jaskinię Mietusią o dopuszczalnej frekwencji równej 100 osobo/wejściom.

   Reasumując, w badanych latach osiemdziesiątych jaskinie Tatr Zachodnich odwiedziło 14176 grotołazów, a więc o około 4000 więcej, niż w analizowanych latach ostatniej dekady. Jak wcześniej wspomniano najwięcej taterników przebywało w jaskiniach w roku 1987 (3696). Liczba ta stanowi ponad czterdzieści procent wszystkich wejść do jaskiń tatrzańskich w omawianym dwudziestoleciu. Był to więc okres wzmożonej działalności klubów. W tym okresie działało około 30 klubów. Obecnie w PZA jest ich zrzeszonych znacznie mniej (22).

   Analizując ruch taternicki w jaskiniach należy zwrócić uwagę na rozłożenie go w czasie. Bowiem podobnie jak inne rodzaje turystyki charakteryzuje się on sezonowością. Cecha ta jest prawidłowością, dla zilustrowania której zostanie przeprowadzona analiza działalności dwóch klubów (krakowskiego i warszawskiego). 

   Źródłem danych do analizy są kroniki prowadzone przez kluby, w których odnotowywano wszystkie wejścia do jaskiń. Niestety od kilku lat kluby grotołazów zaprzestały prowadzenia systematycznej ewidencji. Dodatkowym źródłem danych powinny być tzw. książki wejść, jednak TPN już nimi nie dysponuje. Dlatego analiza zostanie oparta o informacje dotyczące roku 1987, ale są one wystarczające dla wykazania istniejących prawidłowości. Jaskinie najczęściej odwiedzane są w okresie ferii, wakacji letnich i w innych okresach wolnych od pracy i szkoły, takich jak przerwa świąteczno - noworoczna. Natomiast wyjazdy weekendowe stanowią niewielki odsetek organizowanych wypraw.
 

Sezonowość w działaniu grotołazów w roku 1987

Okresy aktywności klubów krakowskiego i warszawskiego pokrywają się. Stwierdzić jednak należy, iż klub ze stolicy działał bardziej intensywnie. I tak w omawianym roku 1987 zrealizował on 185 osobo/dni, zaś klub krakowski 114 osobo/dni. 

Analizując dane z TPN stwierdzono że w ostatnich latach prawie codziennie przebywa jedna osoba w jaskiniach tatrzańskich.